Praca w chmurach – jak zostać stewardessą?
Rozmowa ze stewardessą – strach przed lataniem samolotem
Szybowanie w przestworzach nadal budzi we mnie lęk. Według mnie uzasadniony:) Czasami ciężko mi zrozumieć, jak ludzie podczas startu w spokoju rozwiązują krzyżówki lub układają się do snu – dla mnie moment odrywania się samolotu od płyty lotniska jest najgorszą częścią lotu. Z powodu strachu przed lataniem, zaczęło mnie interesować wszystko, co jest związane z pracą w chmurach i nie tylko. Może to nie redukuje lęku, ale jest bardzo ciekawe 🙂 Pisałam juz trochę o tym jak zostać stewardessą, a teraz chciałabym się przyjrzeć profesji pilota. W dzieciństwie często mogliśmy słyszeć, że ktoś chce zostać pilotem. Nic dziwnego. Jest to bardzo prestiżowe i cenione stanowisko, ale związane z długą i kosztowną nauką. Nie wspominając już o wyrzeczeniach. Spytałam Marcina, który od 6 lat wykonuje ten zawód, jak wyglądała jego droga od marzeń do realizacji celu, jak wygląda typowy dzień w tym zawodzie, a przede wszystkim jak zostać pilotem samolotu pasażerskiego?
Jak każdy chyba młody chłopiec chciałem zostać pilotem, choć u mnie ten pomysł skrystalizował się dopiero około lat licealnych. To zawód prestiżowy i wymagający dyscypliny – początkowo zaczynałem jako skoczek spadochronowy, a potem jako pilot szybowcowy dla zwykłej przyjemności latania i patrzenia z góry na świat. W pewnym momencie zdecydowałem, by połączyć pasję z pracą i udało mi się to.
Jakie wymagania stawia linia lotnicza kandydatom na pilota?
Na etapie rekrutacji do linii lotniczej są to już same uprawnienia lotnicze, a także znajomość języka angielskiego. Reszta wymagań to umiejętność współpracy w grupie, odporność na stres i pozytywny wynik badań lotniczo-lekarskich, niekaralność.
Mówi się, że wyrabianie licencji pilota jest czasochłonne i trzeba odbyć wiele szkoleń. Zatem jakie kursy trzeba odbyć, aby zdobyć licencję pilota? Jak długo one trwają?
Jest to kompleksowe szkolenie obejmujące naukę latania małym samolotem i poruszania się w przestrzeni powietrznej w której są inne statki powietrzne – jak nauka jazdy samochodem tak a,by w kogoś nie wjechać. Początkowo jest to nauka samego sterowania, a potem coraz więcej elementów począwszy od startu i lądowania, a skończywszy na przelotach po trasach i sytuacjach awaryjnych. Czas szkolenia zależy od postępów i środków finansowych. Oceniam, że pierwszą licencje można zdobyć w około dwa miesiące – mam na myśli samo szkolenie praktyczne. Szkolenie teoretyczne to około trzy tygodnie wykładów zakończonych egzaminem.
Jakie są rodzaje licencji?
Jest wiele rodzajów licencji w zależności od tego czy latamy samolotem, śmigłowcem, szybowcem czy np. balonem. Gdy już wiemy na jakim rodzaj statku powietrznego chcemy latać mamy tu odpowiednio licencje: turystyczną, zawodową lub liniową. Licencja turystyczna uprawnia nas do latania niezarobkowego, zawodowa do tego by otrzymywać za latanie wynagrodzenie, a liniowa do pracy w przewozie pasażerskim lub cargo (towarowym) w charakterze dowódcy (kapitana).
Najczęściej z licencją pilota kojarzy nam się licencja, która pozwala przewozić pasażerów. A więc jak zostać pilotem samolotu pasażerskiego?
Aby zostać takim pilotem najpierw musimy zdobyć licencję turystyczną, a potem kontynuować program szkolenia lotniczego do zawodowej. Po uzyskaniu takiej licencji i zdobyciu odpowiedniego nalotu oraz uprawnień (np. do wykonywania lotów bez widoczności) musimy jeszcze zdać kompleksowy egzamin z wiedzy teoretycznej przed Państwową Komisją Egzaminacyjną. Test obejmuje 14 przedmiotów miedzy innymi, takich jak meteorologia, nawigacja, zasady lotu, osiągi samolotu, budowa samolotu, higiena lotnicza, procedury operacyjne itp. Potem zostaje jeszcze tylko przejść proces rekrutacji do linii lotniczej i zostajemy pierwszym oficerem (drugim pilotem). We współczesnych samolotach pasażerskich z reguły załoga w kokpicie to dwie osoby: kapitan i pierwszy oficer. Patrząc w kierunku lotu samolotu kapitan siedzi z lewej strony a oficer z prawej choć np. w śmigłowcach bywa różnie i może być akurat odwrotnie. Szkolenie na dany typ samolotu trwa ok dwóch miesięcy.
Jak przebiega ocena psychologiczna pilotów?
Jest to szereg testów psychotechnicznych badających np. refleks, spostrzegawczość czy widzenie peryferyjne. Oprócz tego jest też rozmowa z psychologiem i test osobowości. Badania trwają kilka godzin i mają też na celu sprawdzenie zdolności psychotechnicznych w stanie znużenia. Często rozmowy te są trudne i sprawdzają jak sobie radzi kandydat na pilota w sytuacjach stresowych. W trakcie zajęć grupowych obserwatorzy oceniają zachowanie przyszłego pilota podczas współpracy w zespole. Po takiej ocenie powstaje obszerny opis kandydata zajmujący dość pokaźny plik kartek.
Jakie cechy fizyczne i psychiczne powinien posiadać kompetentny pilot?
Ogóle zdrowie i sprawność fizyczna, a także odporność na stres, umiejętność podejmowania decyzji w deficycie czasu, asertywność, doskonałe umiejętności interpersonalne i wysoka kultura osobista.
Jakie kryteria medyczne trzeba spełniać, aby podjąć pracę w tym zawodzie?
Pozytywny wynik badania między innymi okulistycznego, laryngologicznego, neurologicznego. Badania te obejmują również badanie błędnika czy badanie na olśnienie. Oprócz tego tradycyjne badanie krwi i moczu, a także spirometria. Panuje powszechny mit, że pilot musi być taki zdrowy, żeby mógł latać w kosmos. To nieprawda – można mieć np. niewielka wadę wzroku i nie trzeba spełniać wymogów takich jak dla pilotów wojskowych.
Mówi się, że piloci cały czas muszą się doszkalać. Z czego to wynika?
Chodzi tu o zachowanie stałego poziomu wiedzy lotniczej oraz umiejętności. Sytuacje awaryjne które się mogą zdarzyć wymagają tego, aby działać szybko ale i z rozwagą. To dlatego wciąż ćwiczymy, co należy zrobić aby szybko i bezpiecznie wylądować. To mniej więcej tak jak z językiem obcym – jeśli go nie używamy to zapominamy. Podczas sesji na symulatorze powtarzamy sytuacje awaryjne i czynności, które należy wykonać. Te ćwiczenia odbywają się z reguły dwa razy w roku i ćwiczymy tam np. co zrobić gdy wyłączy się jeden z silników albo będzie pożar silnika, jak postępować w sytuacji nagłej utraty ciśnienia w kabinie lub tez niedyspozycji jednego z pilotów. Ćwiczymy też co zrobić w sytuacji gdy któryś z pasażerów poczuje się źle i musimy natychmiast lądować dla ratowania jego życia.
Jakie są wady i zalety pracy pilota?
Do głównej wady tego zawodu zaliczyłbym konieczność działania w deficycie czasu, a także prace o różnych porach dnia. Odrębnym problemem jest praca w różnych strefach czasowych, co niestety nie jest łatwe gdy zmieniamy je kilka razy w miesiącu. Okazuje się, że nie każdy człowiek dobrze znosi loty dalekodystansowe i stąd często decyzje wśród pilotów o zmianie ścieżki kariery lotniczej na loty średnio i krótkodystansowe. Przy lotach atlantyckich nieobecność w domu jest normą. Do zalet zaliczyłbym możliwość zwiedzania różnych zakątków świata prawie za darmo, praca wg. grafiku czyli zdarza się, że zaczynamy pracę rano i w południe już jesteśmy wolni. Aspekt finansowy też jest tu istotny.
Profesja ta wymaga wielu szkoleń, nakładu czasowego i finansowego, więc czy jest to pewny zawód, który gwarantuje stabilne zarobki?
Sądzę, że na pewnym etapie jest to zawód pewny – mając doświadczenie, drzwi wielu linii lotniczych na świecie stoją otworem, ale jest jeden warunek: musimy być zdrowi. Niestety w tym zawodzie utrata zdrowia to utrata pracy. Owszem, dyskwalifikacja medyczna odsuwa nas od latania, ale można dalej się realizować jako instruktor na symulatorze – jest to naturalna emerytura wśród pilotów liniowych Zdarzają się czasem upadki linii lotniczych, ale pamiętajmy, że samoloty latają na całym świecie i pilot z doświadczeniem zawsze będzie poszukiwany, ponieważ wyszkolenie nowego pilota jest drogie i wymaga czasu.
Jak duże jest zapotrzebowanie na pilotów samolotów pasażerskich?
To branża typowo falowa – są okresy dużego zapotrzebowania, kiedy z rynku lotniczego piloci są wysysani do zera i musi się on na nowo zapełnić nowymi wyszkolonymi kandydatami na pilotów, ale bywają okresy kiedy żadna linia nie zatrudnia, a utrzymanie uprawnień kosztuje i zdarza się, że ludzie rezygnują z czekania na rekrutację. Ja przez wiele lat posiadałem już wszystkie uprawnienia i nalot, by rozpocząć pracę w linii lotniczej, ale nie było przyjęć więc pracowałem jako przedstawiciel firmy handlowej z niepokojem patrząc w niebo i wciąż śledząc ogłoszenia.
Czy są jakieś limity czasu pracy?
Tak. Limity te regulują odpowiednie przepisy i nikt nie pozwoli pracować pilotowi bez wypoczynku. Oznacza to, że po określonym czasie pracy pilot musi mieć odpoczynek i to w stosownych warunkach. Pilnuje tego specjalna komórka planowania lotów i to ona nie pozwoli pilotowi nawet przyjść do pracy.
Jak wygląda typowy dzień pilota? Myślę, że ta kwestia budzi wiele zainteresowania.
Do pracy zwykle meldujemy się godzinę przed planowanym odlotem samolotu – przygotowujemy stosowne dokumenty i konsultujemy informacje na temat lotu z dyspozytorem. Następuje wtedy skompletowanie załogi czyli Kapitan, Pierwszy Oficer oraz personel pokładowy: Szef Pokładu i Stewardessa (lub kilka stewardess w zależności od typu samolotu). Każdy z członków załogi ma swój grafik i wie z kim leci i którego dnia czyli nie wygląda to tak, że lecą osoby przypadkowe łączone w dniu lotu. Przed dojazdem z portu lotniczego do samolotu przechodzimy normalną kontrolę bezpieczeństwa jak inni pasażerowie i busikiem jesteśmy dowożeni pod samolot. Tam po wejściu do samolotu każdy z członków ma ściśle określony harmonogram zajęć np. Oficer robi przegląd zewnętrzny samolotu a Szef Pokładu sprawdza środki bezpieczeństwa na pokładzie (gaśnice, butle z tlenem, kamizelki itp.) nad wszystkim czuwa Kapitan który ostatecznie odpowiada za to, aby wszystko było w porządku. W kokpicie jest też ścisły podział obowiązków. Po przyjeździe pasażerów zamykamy drzwi samolotu i odbywamy lot. Z reguły wykonujemy dwa rejsy dziennie tzn. lecimy np z Warszawy do Krakowa i z powrotem a potem z Warszawy do Hamburga i z powrotem. Czasem po takich dwóch rejsach lecimy dalej z Warszawy np. do Wilna i tam zostajemy na noc. Pobyty w hotelach zaczynamy o różnych porach. Jeśli przylatujemy w nocy ok 24 to na drugi dzień wylatujemy ok południa. Jeśli jesteśmy w środku dnia to na drugi dzień zaczynamy rano ok 5-6. Na ziemi miedzy poszczególnymi odcinkami (od startu do lądowania) zwykle mamy 30 minutowe przerwy na wysadzenie pasażerów, zatankowanie, sprzątnięcie samolotu, załadunek cateringu i przyjęcie nowych pasażerów. Oczywiście personel lotniczy nie sprząta samolotu tylko firma która obsługuje dany lot. Po zaplanowanych lotach wracamy do siedziby firmy gdzie zdajemy dokumenty z lotu i rozstajemy się. Mamy też w pracy dyżury które polegają na tym, że jesteśmy pod telefonem w domu. Gdyby któryś z planowanych pilotów nie mógł przybyć na lot wzywa się pilota z dyżuru, aby odbył rejs. Jest to zabezpieczenie na wypadek nieoczekiwanych okoliczności.
Jak wygląda współpraca ze stewardessami?
Przed każdym rejsem Kapitan omawia z personelem pokładowym jak będzie wyglądał lot: ile czasu będzie trwał, czy możemy się spodziewać turbulencji oraz inne szczegóły operacyjne. Należy pamiętać, że personel pokładowy to nie tylko stewardessy, ale także stewardzi. Współpraca z personelem jest ściśle określona dla poszczególnych faz lotu i sytuacji które mogą nastąpić. Pamiętajmy, że praca stewardess i stewardów jest okryta mitami które nie maja odzwierciedlenia z w rzeczywistości. To właśnie ten personel pomoże nam się ewakuować z płonącego samolotu lub udzieli pomocy osobie która np. dostanie zawału serca podczas lotu. Personel pokładowy również odbywa szkolenia na symulatorach gdzie ćwiczy sytuacje awaryjne. Oczywiście po pracy na pobytach często spotykamy się na wspólnych posiłkach, tak jak zwykle znajomi z pracy. Nie ma tu jednak żadnych wymogów – każdy spędza ten czas oczekiwania na kolejny dzień pracy według swojego uznania.
Co jest największym wyzwaniem w trakcie pracy pilota?
Myślę, że podołanie wszystkim nieoczekiwanym sytuacjom podczas lotu. Praca pilota jest obwarowana masą procedur i każde odstępstwo od utartych reguł powoduje dodatkowe obciążenie załogi lotniczej, a pamiętajmy, że samolot leci i nie można go zatrzymać w powietrzu i uspokoić np. awanturującego się pasażera lub dokonać naprawy usterki jak w samochodzie. Wykonanie lotu w taki sposób by był zapewniony komfort pasażerów pomimo zmian pogodowych i różnych nieplanowanych zdarzeń.
Dużo mówi się o tym, że latanie negatywnie wpływa na zdrowie. Czy jest to prawda?
Środowisko panujące w samolocie podczas lotu różni się od środowiska panującego na ziemi. Powietrze jest suche i w niektórych samolotach istnieją wibracje, które źle wpływają na człowieka. Praca pilota jest związana z długim przebywaniem w jednej pozycji – nie możemy np. wstać i wyjść z kokpitu, aby pospacerować co jest normalne gdy pracujemy na ziemi. Częsta zmiana stref czasowych kompletnie rozbija zegar biologiczny, co powoduje bezsenność a co za tym idzie rozdrażnienie, a to z kolei może prowadzić do sytuacji konfliktowych w życiu osobistym.
Miałeś jakieś zabawne historie na pokładzie?
Kiedyś podczas lotu zamiast powiedzieć treść korespondencji do kontrolera informacja ta poszła do pasażerów w samolocie – wyobrażam sobie zdziwienie ludzi którzy spodziewali się informacji na temat lotu, a padła wiązanka proceduralnych zwrotów wyrwanych kompletnie z kontekstu, która wprawiła ich pewnie w niezłe osłupienie 🙂 Wszystko to za sprawą źle ustawionego przełącznika na pulpicie radiowym.
Często słyszy się, że praca pilota czy stewardessy pozwala nam na odkrywanie świata i częste zwiedzanie. Ile jest w tym prawdy? Macie czas na zwiedzanie?
Absolutnie tak. Często zdarza się, że przybywamy do jakiegoś miasta w środku dnia, a wracamy dopiero rano dnia następnego. Już podczas jazdy do hotelu zwykle decydujemy się wspólnie z załogą jak spędzamy czas – czy idziemy zwiedzać miasto, czy w lecie idziemy na plaże opalać się albo robimy wycieczkę na hotelowych rowerach. Zdarzają się sytuacje kiedy na ziemi w jakimś porcie lotniczym z powodu usterki lot jest odwoływany i do czasu przybycia mechanika i naprawy (a z reguły jest to dzień następny), mamy więcej czasu na zwiedzanie okolicy. To właśnie jest przyczyna z powodu której każdy pilot idąc do pracy ma zawsze w torbie przybory higieniczne, bo nie wie gdzie będzie nocował. Jest takie powiedzenie wśród pilotów, że latanie to nie tylko podróżowanie ale też i przygoda.
Jakie są stereotypy odnośnie pilotów?
Myślę, że jest kilka jak choćby ten mówiący o ciągłym bujaniu w obłokach. Paradoksalnie podczas lotu trzeba naprawdę twardo stąpać po ziemi i na chłodno oceniać sytuację. Innym stereotypem jest obowiązkowy romans z koleżanką z pracy. Owszem zdarzają się takie sytuacje ale myślę, że nie częściej niż w innych profesjach. Praca zbliża ludzi więc i w lotnictwie są pary małżeńskie. Że jesteśmy przystojni? Nie każdy z nas jest Georgem Clooney’em czy Bradem Pitt’em. Naprawdę.
Jestem ciekawa jak Wy wyobrażaliście sobie ten zawód i związane z nim stereotypy:)